ماسک‌ها به علت ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود قابل استفاده در انواع محیط‌های صنعتی، کارخانه‌ها، گلخانه‌ها و… هستند. ما روزانه در معرض انواع گازهای مختلف قرار می‌گیریم که از سمی یا مضر بودن آنها اطلاعی نداریم. با این حال در هنگام مواجهه با گازهای خطرناک لازم است که از ماسک مناسب گازهای خطرناک استفاده کنیم. به این ترتیب از آسیب دیدن دستگاه تنفسی جلوگیری می‌شود. اما انواع گازهای سمی کدامند و کدام ماسک‌های شیمیایی برای جلوگیری از تنفس این گازها مناسب هستند؟ در ادامه این موضوعات را همراه با کاراسیفتی بررسی می‌کنیم.
بررسی انواع گازهای سمی
واقعیت امر این است که گازهای سمی بسیار زیادی در اطراف ما وجود دارند. اما در حالت کلی گازهای خطرناک را می‌توانیم در سه دسته طبقه‌بندی کنیم که عبارتند از:
- گازهای بی‌اثر و خفقان آور همچون نیتروژن و اکسیژن
- گازهای زیان‌آور و سمی همچون سولفید هیدروژن و دی‌اکسید سولفور
- گازهای قابل اشتعال همچون اتان و متان
مهم‌ترین کاری که گازهای سمی می‌کنند این است که به بخش‌های مختلف بدن انسان حمله کرده و مخصوصاً سیستم تنفسی را با مشکل مواجه می‌سازند. به‌طوری‌که آسیب‌های جبران‌ناپذیری به دستگاه تنفس وارد می‌شود. حتی برخی از گازها می‌توانند روی سیستم عصبی و سیستم بینایی نیز تأثیر بگذارند. یکی از انواع گازهای زیان‌آور و سمی را می‌توان گاز مونوکسید کربن عنوان کرد. خفگی با این گاز، با نام مرگ خاموش نیز شناخته می‌شود و در صورتی که در یک محیط بسته این گاز استنشاق شود، ممکن است جان افراد حاضر در محیط را بگیرد.
همچنین بخوانید: زمان تعویض فیلتر ماسک شیمیایی
برای خرید ماسک مناسب گازهای خطرناک ابتدا باید بررسی کنید که در تماس با چه نوع گازی قرار می‌گیرید. ماسک شیمیایی را می‌توان در دو دسته نیم صورت و تمام صورت دسته‌بندی کرد. اگر گازهای سمی موجود در محیط بر پوست و سیستم بینایی اثر داشته باشند، باید حتماً از نوع تمام صورت آن استفاده شود.
تصور کنید در محیطی قرار دارید که با کاهش اکسیژن مواجه شده است و هر لحظه امکان مسمومیت تنفسی وجود دارد. در این زمان پیشنهاد ما به شما این است که از ماسک‌های فشار مثبت استفاده کنید. این ماسک‌ها با برخورداری از کپسول می‌توانند اکسیژن مورد نیاز شما را تا ۴ ساعت تأمین کنند. یکی از رایج‌ترین ماسک‌های شیمیایی برای محیط‌های سمی ماسک‌های هوارسان شلنگی هستند که می‌توانند به راحتی ۱۷۰ میلی‌لیتر هوا را در دقیقه منتقل و ایمنی شما را در این زمان حفظ کنند. موادی چون گازها و بخارات اسیدی، بخارات مواد آلی یا گاز آمونیاک با ماسک‌های شیمیایی معمولی قابل رفع نیستند. بهتر است که در این زمان از انواع ماسک‌های حذف‌کننده گاز استفاده کنیم.
اقدامات اساسی در زمان مواجهه با گازهای سمی و خطرناک
فرقی نمی‌کند که در چه محیطی قرار دارید، در صورتی که با گازهای سمی مواجه شده‌اید باید برای پیشگیری از وارد شدن این گازها به بدن خود از تجهیزات ایمنی استفاده کنید. یکی از این تجهیزات ایمنی، ماسک مناسب گازهای خطرناک است که امکان دارد در آن لحظه در دسترس شما نباشد. با توجه به اینکه گازهای سمی می‌توانند سلامت انسان را به خطر بیندازند و آسیب‌های جدی را متوجه سیستم تنفسی و ایمنی بدن انسان سازند، در حین قرار گرفتن در چنین محیطی باید طبق دستورالعمل زیر اقدام کنید.
در وهله اول خونسرد باشید و به دنبال راه خروج بگردید. در صورتی که توانایی خروج از محیط را دارید، بدون اتلاف وقت و با تمرکز خود را از این محل دور کنید تا سلامت شما حفظ شود. اغلب شرکت‌های صنعتی و آزمایشگاه شیمیایی که در معرض گازهای سمی هستند، اغلب از ماسک‌های تنفسی به همراه فیلتر ماسک شیمیایی برای ایمنی کارکنان خود استفاده می‌کنند.
با این حال در صورتی که توانایی و زمان کافی برای دور شدن از این محیط را نداشتید و دسترسی به انواع ماسک شیمیایی نیز برایتان غیرممکن بود، لازم است که حد امکان نفس خود را حبس کنید و به بخش‌هایی بروید که در آنجا میزان گاز کمتر باشد. سپس با استفاده از پارچه‌های تمیز از ورود گاز به درون سیستم تنفسی خود جلوگیری کرده و به دنبال راه خروج باشید. معمولاً در شرکت‌ها و سازمان‌های صنعتی از ماسک مناسب گازهای خطرناک با قابلیت استفاده مجدد استفاده می‌شود. ماسک‌های تنفسی با قابلیت استفاده مجدد در برابر انواع گازها، بوها و بخارات سمی مقاوم هستند. همچنین می‌توانند به طور کامل از ورود انواع آلاینده‌ها به دستگاه تنفسی جلوگیری کنند.
هنگام مواجهه با گازهای شیمیایی خطرناک بایستی از چه نوع ماسکی استفاده کنیم؟
در تمامی مکان هایی امکان دارد گاز دچار نشتی شود، باید از ماسک شیمیایی استفاده کرد. کسانی که در این محیط ها کار می کنند باید از محل دقیق قرار گیری ماسک ها مطلع باشند تا در صورت نیاز بتوانند آن را یافته و استفاده کنند. همچنین باید از نحوه استفاده از ماسک شیمیایی مطلع باشند تا بتوانند به صورت درست از این ماسک ها استفاده کنند. مهم ترین و اولین مرحله در هنگام مواجه با گاز های شیمیایی حفظ خونسردی خود می باشد تا بتوانید به سرعت در مواقع اضطراری از ماسک های شیمیایی استفاده کنید. اگر شما انواع ماسک های تنفسی را به خوبی بشناسید می توانید در این مواقع از سلامت خود محافظت کنید و هنگامی که در محیط گاز های سمی قرار گرفتید به سرعت خود را به مکانی برسانید که وجود گاز های سمی در آن کمتر باشد.
کاربردهای انواع ماسک مناسب گازهای خطرناک
انواع ماسک مناسب گازهای خطرناک را می‌توان در دو دسته کلی ماسک‌های هوارسان و ماسک‌های تصفیه‌کننده هوا دسته‌بندی کرد. در صورتی که می‌خواهید در زمان مواجهه با انواع گازهای سمی به بهترین نحو عمل کنید، لازم است که با کاربرد و نحوه استفاده از این ماسک‌ها آشنا باشید.
ماسک‌های تصفیه کننده هوا
این نوع ماسک با حذف کردن ذرات گردوغبار، از دستگاه تنفسی محافظت می‌کند. در ساخت ماسک‌های تصفیه کننده هوا از الیافی همچون پارچه، نمد و مواد فیبری استفاده می‌شود که می‌توانند به راحتی آلاینده‌ها را به دام بیندازند. این مدل ماسک مناسب گازهای خطرناک را می‌توان در چهار نوع ماسک‌های الکتریکی تصفیه کننده، حذف کننده ذرات، ماسک‌های نجات و حذف کننده گازها دسته‌بندی کرد.
همچنین بخوانید: رنگ بندی فیلتر ماسک شیمیایی
ماسک‌های حذف کننده ذرات از ریه‌های انسان در برابر بخارها و گازهایی همچون گاز آمونیاک، گازهای آلی و اسیدی، بخار جیوه و… به خوبی محافظت می‌کند و شامل انواع مختلفی همچون ماسک‌های کارتریج‌دار، ماسک شیمیایی و ماسک‌های کاغذی یا نمدی با پوشش زغال فعال است. ماسک مناسب گازهای خطرناک از نوع نمدی یا کاغذی آلودگی‌های محیط را به سادگی حذف می‌کند و هم در محیط‌هایی با گازهای سمی و هم گردوغبار کاربرد دارد.
در مقابل ماسک‌های کارتریج‌دار، بخار و گاز سمی را جذب و تصفیه می‌کنند. مخصوصاً در محیط‌هایی که بخارات ارگانیکی همچون الکل و استون وجود دارد، لازم است که از ماسک‌های کارتریج دار استفاده شود. این نوع ماسک‌ها را می‌توان در انواع نیم صورت و تمام صورت نیز مشاهده کرد. ماسک‌های گازی یکی دیگر از انواع ماسک مناسب گازهای خطرناک هستند که از ماسک‌های کارتریج دار بزرگ‌تر بوده و حجم ماده جاذب موجود در آنها نیز بیشتر است. همچنین از دریچه استنشاقی نیز برخوردار هستند.
ماسک‌های هوارسان
یکی دیگر از انواع ماسک مناسب گازهای خطرناک را می‌توان ماسک‌های هوارسان عنوان کرد. این نوع ماسک در محیط‌های آلوده و با تراکم پایین اکسیژن مورد استفاده قرار می‌گیرد و هوا را از طریق یک منبع تأمین می‌کند. این مدل ماسک را در دو دسته ماسک هوارسان کپسول سرخود و ماسک‌های شلنگی دسته‌بندی می‌کنند. با استفاده از این ماسک افراد می‌توانند در زمان نیاز به هوا یا اکسیژن در محیط‌های آلوده، آن را از طریق یک منبع تنفسی تأمین کنند. با استفاده از این ماسک می‌توان به مدت چهار ساعت اکسیژن مورد نیاز را از طریق اتصال شلنگ به یک منبع ثابت هوای فشرده یا کمپرسور دمنده هوا دریافت کرد.
در کنار این موارد ماسک‌های تصفیه کننده هوا را می‌توان در انواع الکتریکی نیز پیدا کرد که در آنها دمنده‌ای برای عبور هوا وجود دارد. این بخش با استفاده از یک باتری، هوای آلوده را به قسمتی از ماسک که مسئول حذف آلاینده‌هاست، هدایت می‌کند. از این نوع ماسک‌ها می‌توان در پالایشگاه‌ها، معادن، کارخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها و در شرایط اضطراری همچون انفجار معادن و آتش‌سوزی‌ها استفاده کرد.
نتیجه‌گیری
گازهای سمی از جمله موادی هستند که آسیب‌های متعددی را متوجه بدن انسان می‌سازند. بهترین راهکار برای جلوگیری از آسیب‌های این گازها، استفاده از ماسک تنفسی است. انواع ماسک مناسب گازهای خطرناک را می‌توان در دو نوع ماسک‌های هوارسان و ماسک‌های تصفیه‌کننده هوا دسته‌بندی کرد. هریک از این ماسک‌ها از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده‌اند و با تکنیک‌های متفاوتی آسیب ناشی از این گازها را به حداقل می‌رسانند.
